Ταξίδι: Ορεινή Κορινθία

Λίμνες… η μυθική Στυμφαλία και η τεχνητή Δόξα, οι απέραντοι καλαμιώνες και τα πυκνά δάση σε μια απολαυστική απόδραση.

Τον χειμώνα, που η λίμνη είναι χιονισμένη, είναι μαγικά και δημιουργεί προς στιγμήν την εντύπωση πως ήρθα λάθος εποχή. Κάθε αμφιβολία διαλύεται λίγη ώρα αργότερα, όταν στις όχθες της συναντώ κόσμο να κατασκηνώνει, να κολυμπά, να ψαρεύει, να καλπάζει με άλογα. «Είμαστε κατεξοχήν λάτρεις της θάλασσας. Αλλά τώρα που ανακαλύψαμε τη λίμνη Δόξα, δεν την αλλάζουμε. Η ενέργεια που νιώθεις εδώ δεν περιγράφεται», λέει το νεαρό ζευγάρι από την Πάτρα, που έχει στήσει το τροχόσπιτό του δίπλα στο νερό και απολαμβάνει το ωραιότερο μπαλκόνι με θέα. Τιτιβίσματα πουλιών, ήχοι από βατράχια, πυκνά έλατα και οι πλαγιές του Ολίγυρτου, του Χελμού και της Ζήρειας (Κυλλήνη) τριγύρω. Γαλήνη. Λίγο μακρύτερα, ένα άλλο ζευγάρι κάνει ηλιοθεραπεία και βουτιές, ενώ στη σκηνή με τα καλάμια ψαρέματος μένει ένας Πολωνός, ο οποίος έρχεται κάθε χρόνο για διακοπές.

Η Ορεινή Κορινθία απέχει μόλις δύο τρεις ώρες από την Αθήνα και σε απόσταση περίπου 60 χλμ. από το Κιάτο βλέπει κανείς μέσα σε μία μέρα δύο λίμνες, χρυσούς καλαμιώνες, χωράφια με ονομαστά όσπρια, πυκνά δάση ελάτων, οροπέδια, αλπικά τοπία. Και με τον Κορινθιακό τόσο κοντά.

Βέβαια, η ευρύτερη περιοχή της Δόξας και του Φενεού έγινε γνωστή ως χειμερινός προορισμός χάρη στα Τρίκαλα και στο χιονοδρομικό της Ζήρειας. Αυτή η εποχή όμως δίνει άλλες δυνατότητες, οι δραστηριότητες στη φύση είναι περισσότερες, ενώ απουσιάζουν οι ορδές των χειμερινών επισκεπτών. Στα συν είναι και τα πουλιά: «Τον Οκτώβρη περνούν από εδώ τα μεταναστευτικά, άλλα φωλιάζουν και ξεχειμωνιάζουν εδώ και άλλα κάνουν στάση», λέει η Αγλαΐα Κιουρκτσόγλου, υπεύθυνη του Μουσείου Περιβάλλοντος Στυμφαλίας του Πολιτιστικού Ιδρύματος Ομίλου Πειραιώς.

Σε απόσταση 27 χλμ. από τη Δόξα, η Στυμφαλία είναι η έτερη λίμνη της περιοχής. Είναι φυσική –αντίθετα με τη Δόξα, που είναι τεχνητή– και «μυθική», αφού στο μεγάλο λεκανοπέδιο ζούσαν οι Στυμφαλίδες όρνιθες, τα ανθρωποφάγα πτηνά που κατατρόπωσε ο Ηρακλής στον έκτο άθλο του.

Μοναχική Στυμφαλία

Με τις εικόνες να εναλλάσσονται γρήγορα, θα ανηφορίσετε είτε από το Κιάτο είτε από το Δερβένι υπολογίζοντας οπωσδήποτε μια στάση στην Ευρωστίνη και στο σπηλαιώδες εκκλησάκι της Παναγιάς του Βράχου στην Κάτω Ταρσό. Μπορείτε επίσης να ανεβείτε από το Ξυλόκαστρο, αλλά σε αυτή την περίπτωση θα περάσετε μέσα από τα Τρίκαλα. Εμείς προτείνουμε τη διαδρομή από το Κιάτο.

Ο Κορινθιακός σβήνει σταδιακά, πριν καλά καλά το καταλάβετε, φτάνετε στην επικράτεια της λίμνης Στυμφαλίας. Παρότι η έκτασή της καλύπτει 3,5 έως 7,5 τ.χλμ., ανάλογα με την εποχή (την υγρή περίοδο μπορεί να φτάσει ακόμα και τα 15 τ.χλμ.) , το μεγαλύτερο μέρος της είναι καλαμιώνες. Στην αρχαιότητα η λίμνη τροφοδοτούσε την αρχαία Κόρινθο με 80.000 κ.μ. νερού την ημέρα, μέσω του Αδριάνειου υδραγωγείου, του οποίου τμήματα σώζονται διάσπαρτα ακόμα και σήμερα στην ευρύτερη περιοχή. Στην περιήγησή σας θα δείτε επίπεδες εκτάσεις με καλλιέργειες, την όμορφη θέα στις πλαγιές της Ζήρειας, παραδοσιακές ταβέρνες με γουρουνοπούλα (δημοφιλείς τα Σαββατοκύριακα του χειμώνα) αλλά και βοσκούς με τα κοπάδια τους. Τα χωριά είναι αγροκτηνοτροφικά και στους Καλλιάνους θα βρείτε το τυροκομείο του Λέγγα «Στυμφαλία» (τηλ. 27470-22420), με εξαιρετικά τυριά και γαλακτομικά προϊόντα.

Αντίθετα, μπορείτε να δείτε τα ερείπια της Μονής Ζαρακά, του αβαείου που κατοικήθηκε για λίγα χρόνια τον 13ο αιώνα από το τάγμα των Κιστερκιανών μοναχών, καθώς και τα ερείπια της αρχαίας Στυμφάλου.

Τα περισσότερα προέρχονται κυρίως από την Ελληνιστική περίοδο, ωστόσο ευρήματα μαρτυρούν την κατοίκηση της περιοχής νωρίτερα από τη Μέση Παλαιολιθική περίοδο. Για όλα αυτά, αλλά και για τις διαχρονικές ασχολίες των ανθρώπων γύρω από τη λίμνη όπως και για τον βιότοπό της που είναι ενταγμένος στο δίκτυο Natura 2000, θα μάθετε στο Μουσείο Περιβάλλοντος Στυμφαλίας (τηλ. 27470-22296, καθημερινά πλην Τρίτης, 10.00-18.00 ή 17.00 μετά τις 15 Οκτωβρίου), το οποίο βρίσκεται λίγο μετά το ομώνυμο χωριό, απέναντι από τον αρχαιολογικό χώρο. Κατά την επίσκεψή σας θα έχετε την ευκαιρία να απολαύσετε τη θέα προς το νερό και να παρατηρήσετε τα πουλιά με τα κυάλια που βρίσκονται τοποθετημένα στους εξωτερικούς χώρους του μουσείου.

Συνεχίζοντας, ακολουθήστε τη διαδρομή που κάνει τον γύρο της Στυμφαλίας και ξεκινά από το χωριό Λαύκα (όπου λειτουργεί το Λαογραφικό Μουσείο Γεώργιος Μήλιος, τηλ. 6973-624694). Μια και ο δρόμος από αυτή την πλευρά περνά από μεγαλύτερο υψόμετρο, θα μπορέσετε να δείτε ευκολότερα τα υδάτινα τμήματά της ανάμεσα στους καλαμιώνες.

Από τη Λαύκα ο δρόμος συνεχίζει ανηφορικός, σκαρφαλώνει στις πλαγιές της Ζήρειας, περνά από το χωριό Καστανιά και μετά τον αυχένα προσφέρει καταπληκτική θέα στην κοιλάδα του Φενεού και στα γύρω βουνά. Εκεί κάτω βρισκόταν μέχρι τον 19ο αιώνα μια λίμνη η οποία αποστραγγίστηκε. Σήμερα, σε έκταση μεγαλύτερη των 200.000 στρεμμάτων και σε υψόμετρο 700-800 μ. παράγονται τα φημισμένα φασόλια ΠΟΠ βανίλιες Φενεού, η ΠΟΠ φάβα, φακές και άλλα όσπρια.

Δημοφιλής Δόξα

Στο οροπέδιο του Φενεού αδιαμφισβήτητη πρωταγωνίστρια είναι η τεχνητή λίμνη Δόξα, η οποία σχηματίστηκε το 1996 με την κατασκευή του φράγματος που δέσμευσε τα νερά του ομώνυμου ποταμού. Ο γύρος της δεν ξεπερνά τα 5 χλμ., είναι πλούσιος όμως σε εικόνες. Σε μια λωρίδα γης που εισχωρεί στο νερό και φτάνει έως το κέντρο της βρίσκεται το εκκλησάκι του Αγίου Φανουρίου και πλάι του τα ερείπια του Παλαιομονάστηρου.

Λίγα μέτρα ψηλότερα μπορείτε να επισκεφτείτε το μοναστήρι του Αγίου Γεωργίου (ή «Φονιά») του 14ου αιώνα, γνωστό για τη θέα στη λίμνη και ακόμα γνωστότερο για το γλυκό τριαντάφυλλο που φτιάχνουν οι μοναχοί εδώ και 20 χρόνια. Μην παραλείψετε να μπείτε στο εσωτερικό του ναού , όχι τόσο για τον χώρο του κρυφού σχολειού όσο για το εντυπωσιακό χρυσοποίκιλτο τέμπλο του 1762.

Κοντά στη λίμνη βρίσκεται και ο αρχαιολογικός χώρος της αρχαίας Φενεού, όπου ελάχιστα θεμέλια σώζονται. Το μικρό μουσείο φιλοξενεί αξιόλογα ευρήματα, αλλά δεν λειτουργεί λόγω έλλειψης προσωπικού. Κάποια από τα χωριά της περιοχής, όπως είναι η Μοσιά και το Μεσινό, αγναντεύουν την πεδιάδα του Φενεού.

Ιδιαίτερο ενδιαφέρον ωστόσο έχει η Γκούρα, με μια πανέμορφη πλατεία, η οποία αναπτύσσεται τουριστικά τα τελευταία χρόνια. Εκεί βρίσκεται ο εντυπωσιακός ναός των Ταξιαρχών και γύρω παλιά αρχοντικά, ανάμεσα στα οποία αξίζει να περπατήσετε. Από εδώ ξεκινά και η χωμάτινη διαδρομή που σκαρφαλώνει στη Ζήρεια και οδηγεί στο οροπέδιο της Σκαφιδιάς στα 1.400 μ., όπου ζουν άγρια άλογα και ελεύθερα μοσχάρια. Αν είστε λάτρεις των διαδρομών εκτός δρόμου, από εκεί μπορείτε να συνεχίσετε για το οροπέδιο της Ζήρειας και το μικρό χιονοδρομικό κέντρο, αλλά και για τη λίμνη Δασίου, η οποία όμως έχει νερό μόνο τον χειμώνα.

Και επειδή κάθε εποχή προσφέρεται, το καλύτερο που έχετε να κάνετε σε αυτή την εκδρομή είναι διάφορων ειδών διαδρομές και δραστηριότητες στη φύση.

Πλήθος διαδρομών ξεδιπλώνονται στα γύρω βουνά και εσείς δεν έχετε παρά να διαλέξετε το μέσο με το οποίο θα τις απολαύσετε: πεζοπορία, ποδηλασία βουνού, ηλεκτρικά ποδήλατα, 4×4, ATV (γουρούνα). Από τον Φενεό προς τη Ζαρούχλα και τη Λίμνη Τσιβλού μέσω του όρους Χελμός (18 χλμ. χωματόδρομος και 8 χλμ. άσφαλτος) ή έως τον Άγιο Νικόλαο (δύο ώρες πεζοπορία), από Γκούρα για Σκαφιδιά (11 χλμ. μονοπάτι με επιστροφή από τον δασικό δρόμο) ή από τη λίμνη Δόξα στο διάσελο του Κυνηγού στην Ντουρντουβάνα (δύο ώρες πεζοπορία) – όλες είναι ιδιαίτερες και γίνονται είτε από μονοπάτια είτε από δασικούς δρόμους.

Εμείς απολαύσαμε τη διαδρομή προς το διάσελο του Κυνηγού, η οποία, έπειτα από 20 χλμ. χωματόδρομο με σπαστή πέτρα που απαιτεί όχημα 4×4, μας οδήγησε στο περίφημο Πλανητέρο της Αχαΐας, ακριβώς δίπλα στις ταβέρνες που σερβίρουν πέστροφες. Και από εκεί που το βλέμμα γέμιζε έλατα, μαυρόπευκα και ήρεμα νερά, αφέθηκε στο πυκνό πλατανοδάσος και στα τρεχούμενα νερά του Αροάνιου ποταμού που πηγάζει ακριβώς από εδώ.