0

Καθημερινά βιώνουμε γύρω μας τον εκχυδαϊσμό στο δημόσιο λόγο και στην επικοινωνία των ανθρώπων, την ισοπέδωση της διαφορετικής άποψης, τη λεκτική βία ως προοίμιο της σωματικής βίας και της ανεμπόδιστης έκφρασης της πιο πρωτόγονης φύσης του ανθρώπου. Αυτή η κατάσταση καλλιεργεί το έδαφος πάνω στο οποίο κάποιοι – με πιο αρχέγονη ψυχική δομή και συσσωρευμένες οικογενειακές και κοινωνικές ματαιώσεις-γίνονται εκτελεστές μιας επιθυμίας εξευτελισμού ή και θανάτου του διαφορετικού, του αμφισβητούντα ή απλώς αυτού που βρίσκονται έξω από το πνεύμα της αγέλης.

Κάθε πράξη βίας φαίνεται να ενισχύει γι’ αυτούς τα όρια μεταξύ εαυτού και του Άλλου, στον οποίο προβάλλονται όλα τα ασυνείδητα και μη αποδεκτά «βρώμικα» του εαυτού. Έτσι ο επιτιθέμενος νιώθει ότι διαχωρίζεται από όλα αυτά που προβάλλει στον Άλλο, τα οποία γίνονται εχθρικά, μια εξωτερική απειλή απ’ την οποία νιώθει πλέον ότι πρέπει να αμυνθεί. Ίσως εδώ βρίσκει εφαρμογή το Ευαγγελικό νόημα «αγάπα τον πλησίον σου ως εαυτόν», που προτρέπει στην κατανόηση του εαυτού και του κόσμου ως Όλου, την αποδοχή του εαυτού ως μέρος αυτού του κόσμου, με την καλή και την κακή πλευρά του που εναλλάσσονται, κατά περίσταση στο ίδιο άτομο. Ο ασυνείδητος, ενίοτε και συνειδητός διαχωρισμός δημιουργεί τη βία απέναντι στον «εχθρικό» και αλληλοσπαραγμό, που ζητά αίμα, ιδίως μέσα στην οργή που δημιουργεί στους ανθρώπους το ψυχοπιεστικό κλίμα της πανδημίας, όπου καθημερινά είμαστε αναγκασμένοι να επιλέγουμε μέσα σε συνθήκες που δεν επιλέξαμε να βρεθούμε. Σε ένα τέτοιο καθεστώς ηθικής κρίσης διαστρεβλώνονται επιπλέον, σε μια στείρα αντιπαράθεση, βασικές αρχές του Διαφωτισμού στην πολιτική όπως η ατομική αυτοτέλεια και αξιοπρέπεια που εκφυλίζονται σε εχθροπάθεια στον πολιτικό λόγο και σε ανορθολογισμό στον επιστημονικό λόγο.

Μέσα σε αυτό το διάχυτο πνεύμα ανομίας και βίας, κάποια από τα παιδιά αυτής της συγκεκριμένης κοινωνίας μαθαίνουν να μην σέβονται την ανθρώπινη ζωή και να θεωρούν «φυσιολογική» την εξόντωση του συνανθρώπου, από όποια πλευρά και αν βρίσκεται και μάλιστα μέσω της τηλεοπτικής ηρωοποίησης της βίας. Έχει επικρατήσει σε πολλές πλευρές της κοινωνίας το αμερικάνικο πρότυπο μονομαχίας στην Άγρια Δύση, το «εμείς ή αυτοί» όπου ο νικημένος θα εξοντωθεί. Πρέπει να δούμε το φαινόμενο αυτό με σεβασμό στην αξία της ζωής των ανθρώπων και όχι ψευτοσεβασμό της παθολογικής συμπεριφοράς τους, στην οποία περιλαμβάνεται και η ιδιαίτερη ψυχοκοινωνική διάσταση κάποιων οικογενειών, παιδιών ή ενηλίκων, που αναζητούν με μια ψευδαίσθηση δύναμης, την εκτόνωση των συσσωρευμένων αρνητικών συναισθημάτων στη σχέση με τον Άλλο (στην καθημερινότητα, στην πλατεία, στο σχολικό περιβάλλον).

Μέσα σε αυτό το πνεύμα βίας είναι συγκλονιστικό το γεγονός του διαδικτυακού εκφοβισμού και bullying που υφίστατο ένα γλυκό κοριτσάκι μόλις 14 ετών από ένα ζευγάρι συμμαθητών της στο Παρίσι, οι οποίοι την χτύπησαν άγρια και βρέθηκε πεθαμένη στον Σηκουάνα ποταμό. Είναι δραματικό να υποφέρει κάποιος απομονωμένος, τελείως μόνος στο μαρτύριο του. Στην Ελλάδα έχουν καταγραφεί αυτοκτονίες εφήβων οι οποίοι έχουν πέσει θύματα έντονου σχολικού εκφοβισμού. Πιο συχνά ακόμα αυτά τα παιδιά, που δυσκολεύονται να ξεχωρίσουν το «ζητώ βοήθεια» από το «μαρτυράω τους άλλους», εκφράζουν τη βία που υφίστανται, ενάντια στον ίδιο τον εαυτό τους, με σωματικά συμπτώματα, με προβλήματα στον ύπνο, στη συμπεριφορά, στη σχολική επίδοση, με κατάθλιψη, με χρήση ουσιών, απομόνωση και εξάρτηση από το διαδίκτυο ή με εκρήξεις καταστροφικότητας. Τα τελευταία αυτά φαινόμενα μαστίζουν σήμερα την οικουμένη.

Ως γονείς οφείλουμε να αναρωτιόμαστε για την εμφάνιση έντονων αλλαγών στη συμπεριφορά και τον ψυχισμό των παιδιών μας και να τα προστατεύουμε καλλιεργώντας τους την ικανότητα να υπερασπίζονται τον εαυτό τους και την αξιοπρέπεια τους, όπως και να μπορούν να μπαίνουν στη θέση του άλλου που υποφέρει, με έμπρακτη υποστήριξη. Οφείλουμε να βοηθήσουμε όσο μπορούμε και τα παιδιά που, μέσα από τη βίαιη συμπεριφορά τους αναζητούν μια κατανόηση και αποδοχή από το περιβάλλον. Συνήθως είναι παιδιά στερημένα και ακυρωμένα από το οικογενειακό και κοινωνικό περιβάλλον τους, παιδιά που πολλές φορές επέλεξαν τη βία έναντι της κατάθλιψης, για να επιβιώσουν.

Η πρόληψη της βίας δεν είναι δυνατόν να πραγματοποιηθεί χωρίς προσωπικές, διαπροσωπικές και κοινωνικές αλλαγές και τίποτα δεν είναι πιο αντιστασιακό σε κάθε μορφή βίας και επιβολής μιας τάξης πραγμάτων, από ότι η καλλιέργεια και η παιδεία. Παιδεία, όπως μας λέει ο Andre Breton, είναι οι λέξεις μας, η διακριτικότητα μας, η ελευθερία μας, τα όρια της ελευθερίας μας, η μουσική που ακούμε, η γλώσσα του σώματος μας, το πόσο αγαπάμε να μαθαίνουμε, να αλλάζουμε, να διαβάζουμε….

Οι κρίσιμες καταστάσεις μπορούν να φέρουν στην επιφάνεια κρυμμένες μέσα μας δυνάμεις και ψυχικά αποθέματα, απαραίτητα για την υπέρβαση που προσμένουμε, με πίστη στην αξιοσύνη της ζωής και στο πλευρό αυτών που υποφέρουν, για να μην συνθλιβούν από το βάρος της αδυναμίας τους.

Χάρης Καραμπέτσος
Ψυχίατρος παιδιών και εφήβων
Διδάκτωρ Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου

πηγή: boro

You may also like

Comments

Leave a reply

More in LIFE